Znana maksyma głosi – w życiu nie ma nic za darmo. Dokładnie tak samo jest z dotacjami. Dostajesz pieniądze. W zamian jednak musisz spełnić określone zobowiązania. Jeżeli nie dasz rady.. no cóż, musisz zwrócić środki. Dzisiaj opowiem Ci co zrobić, żeby ten przykry obowiązek nie spotkał Cię w programie Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej.

W tym artykule znajdziesz następujące informacje:

  • Do czego tak naprawdę jesteśmy zobowiązani korzystając z programu Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej ?
  • Jakie sankcje finansowe grożą za niewywiązanie się z przyjętych zobowiązań ?
  • Czy Twoja firma w każdym roku działalności musi generować zysk ?

Zobowiązanie do prowadzenia firmy przez 5 lat

Zacznijmy od rzeczy podstawowych. Korzystając z programu Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej zobowiązujesz się do prowadzenia firmy przez okres 5 lat – licząc od dnia, w którym na Twoim koncie wyląduje pierwsza rata pomocy. I tu ważna uwaga – pamiętaj, żeby zapisać tą datę.

Oczywiście w ciągu tych 5 lat musisz prowadzić działalność gospodarczą co jest równoznaczne z wpisem w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG). Ważne, by przez cały 5-letni okres prowadzenia działalności we wpisie znajdywały się te same kody PKD, które podałeś w biznes planie.

Od tego zobowiązania jest jeden wyjątek. Dotyczy on wnioskodawców, którzy tworzą firmy dla których wymagany jest wpis do ewidencji prowadzonej przez jednostki samorządu terytorialnego obowiązane do prowadzenia odpowiedniego typu szkół lub placówek publicznych. Przykładem takiej firmy jest szkoła języków obcych. Jeżeli planujesz tego typu firmę to Twoje zobowiązanie do jej prowadzenia będzie wynosiło 3 lata, ale od wypłaty II raty pomocy (pamiętaj, aby zapisać datę przelewu)

Okazuje się, że zobowiązanie do prowadzenia firmy stanowi spory problem dla kobiet w ciąży, które nie wyobrażają sobie pogodzenia macierzyństwa z prowadzeniem firmy.

W takiej sytuacji bardzo często pada pytanie – Czy ze względu na ciążę i późniejsze wychowanie dziecka mogę zawiesić firmę ?

Niestety co do zasady w trakcie 5-letniego zobowiązania, nie można tego zrobić. W takiej sytuacji proponuję zdać się na osobę współpracującą w firmie (np. mąż) lub zatrudnić pracownika, który przejmie obowiązki właścicielki w trakcie urlopu. Zadbanie o taką osobę jest ważne nie tylko ze względu na ewentualną kontrolę ARiMR ale również z uwagi na Urząd Skarbowy i ZUS. Podczas naszej nieobecności ktoś musi w firmie wykonywać podstawowe zadania niezbędne do jej funkcjonowania.

Sankcją za niewywiązanie się z zobowiązania do 5-letniego prowadzenia firmy jest zwrot całej otrzymanej pomocy.

Zobowiązanie do utworzenia i utrzymania miejsc pracy

Każdy wniosek złożony z programu Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej to zobowiązanie do utworzenia i utrzymania miejsc pracy. Ich liczba zależy od kwoty otrzymanego dofinansowania:

  • 150 tys – samozatrudnienie;
  • 200 tys – samozatrudnienie + 1 etat;
  • 250 tys – samozatrudnienie + 2 etaty;

Jeżeli składasz wniosek jako osoba nie prowadząca działalności gospodarczej, to tak naprawdę nie musisz nikogo zatrudniać, ponieważ pierwsze miejsce pracy tworzysz sam dla siebie (samozatrudnienie).

W sytuacji kiedy starasz się o premię jako osoba prowadząca firmę na tzw. podwójnym KRUS, wówczas stworzenie miejsca pracy jest Twoim obowiązkiem. Dokładnie wygląda to w następujący sposób:

  • 150 tys. – 1 etat;
  • 200 tys. – 2 etaty;
  • 250 tys. – 3 etaty;

To nie wszystko. Liczba planowanych do stworzenia miejsc pracy może okazać się jeszcze większa jeżeli zdecydowałeś się zobowiązać do stworzenia większej ilości etatów z uwagi na punkty.

Punkty za zatrudnienie w programie Premia na działalność pozarolniczą, kształtują się w następujący sposób:

  • więcej niż 1 miejsce pracy – 5 punktów;
  • więcej niż 2 miejsca pracy – 6 punktów;
  • co najmniej 3 miejsca pracy – 7 punktów;

Przykładowo. Jeżeli w biznes planie zaplanowałeś, że stworzysz nową firmę, w której zatrudnisz pracownika na 1/8 etatu, wówczas uzyskasz 5 punktów (1 i 1/8 miejsca pracy, licząc samozatrudnienie).

Wiesz już ile miejsc pracy musisz stworzyć, zajmijmy się teraz okresem, w którym powinno nastąpić zatrudnienie nowych pracowników.

Zgodnie z zapisami rozporządzenia nowe osoby powinny pojawić się w Twojej firmie przed wypłatą II raty pomocy. A okres ich zatrudnienia powinien trwać dwa lata, od dnia wypłaty II raty pomocy (średniorocznie). Co to oznacza ?

W praktyce nowych pracowników zatrudniamy przed złożeniem wniosku o wypłatę II raty pomocy (umowy o pracę stanowią załącznik do wniosku). Samo zatrudnienie jest liczone średniorocznie co oznacza, że możliwa jest sytuacja, w której w pewnym okresie jest więcej pracowników, a w innym okresie mniej.

Przykładowo. Jeżeli zobowiązałeś się do stworzenie jednego miejsca pracy, to możesz przez pierwszych 6 miesięcy roku zatrudnić 2 osoby, a przez kolejne 6 miesięcy nie zatrudniać nikogo – średniorocznie będzie to dalej 1 etat.

Zobowiązanie do stworzenia i utrzymania miejsc pracy objęte jest sankcją. Zwrotowi podlega do 100% przyznanej pomocy – proporcjonalnie do okresu niespełnienia tego warunku i liczby nieutworzonych miejsc pracy.

Zobowiązanie do zrealizowania inwestycji zaplanowanych w biznes planie

Korzystając z programu Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej zobowiązujesz się do rozliczenia 100% otrzymanej pomocy. W zależności od wybranej opcji, 150, 200 lub 250 tys.

Kwota do wydania będzie większa jeżeli zdecydujesz się przejść na VAT – wówczas powinieneś rozliczyć premię w kwotach netto, a VAT uzyskasz w formie zwrotu z Urzędu Skarbowego po zrealizowaniu inwestycji.

W tym miejscu warto przypomnieć o kilku regułach, które mają zastosowanie do inwestycji zapisanej w biznes planie:

  1. Minimum 70% kwoty premii musi zostać rozliczone poprzez zakup środków trwałych – zgodnie z ostatnią definicją (nie księgową) środki trwałe to przedmioty, których okres użytkowania wynosi minimum rok, bez względu na wartość. Do środków trwałych zaliczamy: maszyny, urządzenia, wyposażenie, a także roboty budowlane związane z budową, modernizacją lub remontem połączonym z modernizacją obiektów budowlanych. Oczywiście 70% to minimum – w praktyce środki trwałe bardzo często wynoszą 100% realizowanej inwestycji.
  2. Maksymalnie 30% kwoty premii można przeznaczyć na pozostałe koszty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą – w tej pozycji mieści się wszystko co nie zostało zakwalifikowane jako środek trwały. Przykładowo może to być: ZUS lub wynagrodzenie pracownika (maksymalnie za 24 miesiące), zakup towaru do sklepu, wykonanie strony internetowej, usługa doradcza, szkolenie, kursy czy opłaty za biuro rachunkowe. Na etapie tworzenia biznes planu nikt nie przywiązuje szczególnej uwagi do tych kosztów. W późniejszym okresie wygląda to tak, że wnioskodawca prowadzi firmę i zbiera wydatki, a następnie przed rozliczeniem z ARiMR dokonuje zmiany biznes planu, dostosowując zapisy do realnie poniesionych wydatków.
  3. Pamiętaj o kosztach towarzyszących – Poza kosztami, które stanowią środki trwałe oraz pozostałe koszty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą mamy jeszcze tzw. koszty towarzyszące. Są to wszystkie wydatki niezbędne do poniesienia aby firma mogła funkcjonować w sposób opisany w biznes planie. Przykładowo – jeżeli w ramach premii planujesz zakup przyczepy gastronomicznej, to musisz założyć koszty na zakup samochodu (może być również używany), którym tą przyczepę będziesz ciągał.

W tym miejscu bardzo często pada pytanie – Co w sytuacji jeżeli w biznes planie zaplanuję zakup określonej maszyny, a finalnie jej koszt będzie wyższy ?

Tutaj wszystko zależy od różnicy w cenie. Jeżeli jest ona minimalna, według mnie nie ma się czym przejmować. Jeżeli natomiast cena jest znacząco wyższa, proponuję przed rozliczeniem złożyć wniosek o zmianę do biznes planu i poprosić o zatwierdzenie wyższej ceny.

Taką zmianę proponuję składać również, w sytuacji jeżeli zakupimy inną maszynę niż tą, która została zapisana w biznes planie (inny: rodzaj, model, typ, marka, kluczowe parametry). Zakres rzeczowy inwestycji z zatwierdzonego biznes planu musi być równy stanowi faktycznemu po zrealizowaniu inwestycji.

Nie zrealizowanie inwestycji zapisanych w biznes planie podlega sankcji. Jej wysokość to procent kwoty pomocy równy udziałowi niezrealizowanych inwestycji w kwocie pomocy – maksymalnie 100% pomocy.

Zobowiązanie do wzięcia udziału w szkoleniach lub do skorzystania z doradztwa.

Na etapie tworzenia biznes planu bardzo często jestem pytany o to na co przeznaczyć środki z premii ? Według mnie najlepszą inwestycją jest wiedza. Kiedy posiadamy dużo informacji, z wąskiej określonej dziedziny wokół, której budujemy nową firmę będzie to nasz najlepszy zasób.

Ten rodzaj inwestycji najszybciej przenosi się na efekty w biznesie, takie jak wzrost sprzedaży, lepsza obsługa klienta, lepsza jakość świadczonych usług. Wszystko to pośrednio prowadzi do większych zysków – bo umówmy się firma musi zarabiać..

Jeżeli wpiszesz do biznes planu szkolenie lub usługę doradczą to jesteś zobowiązany do ich realizacji. Zostało to zabezpieczone dodatkową sankcją, która wynosi 0,5% za każde niezrealizowane szkolenie lub usługę doradczą.

Zobowiązanie do przejścia na ZUS

Jeżeli korzystasz z programu Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej to tak naprawdę nie masz wyjścia – musisz przejść na ZUS. Oczywiście nie od razu. Po zmianie rozporządzenia masz na to dokładnie 2 lata od momentu wypłaty I raty pomocy (warto dopowiedzieć, że minimalny okres prowadzenia firmy wynosi 5 lat). Pamiętaj, że przejście na ZUS jest równoznaczne z wyjściem z KRUS.

Za niespełnienie zobowiązania do podlegania ubezpieczeniu w ZUS zwracasz 30% otrzymanej pomocy za każdy rozpoczęty rok nie podlegania ubezpieczeniu. Drugie 30% za każdy rok zwrócisz jeżeli po II wniosku o płatność będziesz dalej podlegał ubezpieczeniu w KRUS.

Zobowiązanie do monitoringu, kontroli i przechowywania dokumentów

W trakcie 5-letniego okresu prowadzenia firmy musisz współpracować z urzędnikami ARiMR. Wiąże się to z umożliwieniem przeprowadzenia kontroli na miejscu i kontroli dokumentów.

Jeżeli korzystasz z programu Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej to z pewnością czeka Cię kontrola na etapie rozliczenia inwestycji (po złożeniu II wniosku o płatność). Podczas kontroli zostanie sprawdzone miejsce realizacji działalności gospodarczej, powtórnie zostaną sprawdzone dokumenty księgowe (faktury i przelewy) oraz zostanie wykonana dokumentacja zdjęciowa inwestycji. Generalnie chodzi o zweryfikowanie, czy wykonałeś wszytko zgodnie z tym co założyłeś sobie w biznes planie.

Brak współpracy z urzędnikami może wiązać się z sankcjami finansowymi. I tak, jeżeli uniemożliwisz przeprowadzenie kontroli, zwrotowi podlega 100% otrzymanych środków. Jeżeli nie będziesz przechowywał przez 5 lat dokumentów lub nie udostępnisz informacji do monitoringu lub ewaluacji czeka Cię sankcja wynosząca 0,5% kwoty pomocy.

Zobowiązanie do zaprzestania chowu i hodowli świń

Wniosek z programu Premia na działalność pozarolniczą możesz złożyć w dwóch typach naborów. Pierwszy dotyczy wszystkich osób spełniających kryteria. Drugi został wydzielony specjalnie dla osób, które zamierzają uruchomić nową firmę i jednocześnie zaprzestać produkcji świń w związku z ASF.

Jeżeli złożysz wniosek z drugiego typu naboru, to musisz zaprzestać produkcji trzody chlewnej – sankcja w tym wypadku wynosi 100% otrzymanej pomocy.

Zobowiązanie do terminowego rozliczenia otrzymanej pomocy

Dużą zaletą programu jest to, że 80% pomocy wypłacane jest w formie zaliczki. Pozostałe 20% otrzymasz kiedy udokumentujesz zrealizowanie inwestycji i złożysz wniosek o wypłatę II raty. Masz na to dokładnie 2 lata od dnia wypłaty I raty płatności.

Za nieterminowe złożenie dokumentów grożą sankcje, które wynoszą 0,5% za każdy nieterminowo przedłożony dokument: sprawozdanie z realizacji biznes planu, umowa o pracę, zaświadczenie ZUS, zaświadczenie o wpisie do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego.

Tabela z podsumowaniem zobowiązań i sankcji

  Zobowiązania     Sankcje   Komentarze  
Stworzenie miejsc pracy zaplanowanych z biznes planie do 100% pomocy Zwrotowi podlega do 100% kwoty pierwszej raty – proporcjonalnie do okresu niespełnienia tego warunku i liczby nieutworzonych miejsc pracy.
Niezrealizowanie inwestycji zapisanych w biznes planie do 100% pomocy Zwrotowi podlega procent kwoty pomocy równy udziałowi szacunkowych kosztów tych inwestycji w kwocie pomocy.
Niezrealizowanie szkolenia lub usługi doradczej zapisanej w biznes planie 0,5% I raty pomocy Sankcja jest naliczana za każde niezrealizowane szkolenie lub usługę doradczą
Niezrealizowanie zobowiązania do ubezpieczenia w ZUS 30% pomocy za każdy rozpoczęty rok bez ubezpieczenia W okresie od wypłaty II raty do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty I raty należy podlegać ubezpieczeniu ZUS
Niezrealizowanie zobowiązania do zaprzestania podlegania ubezpieczeniu w KRUS 30% pomocy za każdy rozpoczęty rok podlegania ubezpieczeniu W okresie od wypłaty II raty do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty I raty nie można podlegać ubezpieczeniu KRUS
Niezrealizowanie zadań, za które wnioskodawca otrzymał punkty – o ile spowodowało by to nie otrzymanie pomocy na etapie wnioskowania. 100% pomocy Sankcja dotyczy punktów za tworzenie miejsc pracy.
Niepodejmowania chowu i hodowli świń 100% pomocy W przypadku jeżeli wnioskodawca składał wniosek w ramach naboru związanego z zaprzestaniem produkcji w związku z ASF.
Nieuzyskanie wpisu do ewidencji prowadzonej przez j.s.t. do dnia złożenia wniosku o wypłatę II raty 100% pomocy Dotyczy działalności edukacyjnych
Nieprzedłożenie w terminie sprawozdania z realizacji biznes planu 0,5% I raty Wnioskodawca ma na to 2 lata od momentu wypłaty I raty płatności
Nieprzedłożenie w terminie umowy o pracę na stanowiska wskazane w biznes planie 0,5% I raty Wnioskodawca ma na to 2 lata od momentu wypłaty I raty płatności
Nieprzedłożenie w terminie zaświadczenia z ZUS o podleganiu ubezpieczeniu 0,5% I raty Wnioskodawca ma na to 2 lata od momentu wypłaty I raty płatności
Nieprzedłożenie w terminie zaświadczenia o wpisie do ewidencji prowadzonej przez j.s.t. 0,5% I raty Wnioskodawca ma na to 2 lata od momentu wypłaty I raty płatności. Dotyczy działalności edukacyjnej.
Zobowiązanie do umożliwienia przeprowadzenia kontroli na miejscu i kontroli dokumentów 100% pomocy W okresie 5 lat od dnia wypłaty I raty.
Zobowiązanie do udostępnienia informacji niezbędnych do monitorowania i ewaluacji programu 0,5% pomocy –  
Zobowiązanie do przechowywania dokumentów związanych z przyznaną pomocą 0,5% pomocy W okresie 5 lat od dnia wypłaty I raty, a w przypadku działalności edukacyjnej do 3 lat od dnia wypłaty II raty pomocy.

Czy moja firma musi osiągać dochód wskazany w biznes planie ?

Korzystając z programu Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej zobowiązujesz się do realizacji biznes planu. Jak wiesz znajdują się tam informacje nie tylko odnośnie planowanych do utworzenia miejsc pracy czy inwestycji ale również kalkulacja finansowa. Pokazuje ona jaki planowany zysk osiągnie przyszła firma.

Operację można uznać za uzasadnioną ekonomicznie m in. jeżeli prognoza wskazuje, że od roku następującego po roku, w którym wnioskodawca planuje złożenie wniosku o płatność I raty, działalność prowadzona w związku z planowaną operacją, będzie generowała wpływy nie większe niż wartość wydatków na działalność objęta operacją. W przypadku, gdy planowany rok złożenia wniosku o płatność I raty przypada na rok 2020, wówczas warunek ten musi być spełniony od roku 2021.

Załącznik nr 1 do instrukcji wypełniania wniosku o przyznanie pomocy dla poddziałania 6.2.

Zwróć uwagę, że przytoczony cytat mówi o prognozie. Warunkiem uzyskania dofinansowania jest przedstawienie prognozy, która wskazuje, że Twój biznes osiągnie zysk.

Powstaje pytanie – Czy owa prognoza jest zobowiązaniem, za którego niezrealizowanie grozi sankcja finansowa ?

W mojej opinii nie. W rozporządzeniu zostały jasno wykazane, nie tylko warunki wypłaty pomocy, ale również sytuacje, w której premia podlega zwrotowi (dla Twojej wygody wszystkie je wypisałem w tabeli). Wśród okoliczności zagrożonych sankcją finansową nie znajdziesz zobowiązania do osiągnięcia wyniku finansowego przedstawionego w biznes planie.

W związku z tym rodzi się kolejne pytanie – Czy to oznacza, że moja firma może nie prowadzić sprzedaży produktów i usług ?

Aż tak dobrze nie jest. Zupełny brak sprzedaży produktów lub usług może doprowadzić Cię do dwóch zagrożeń.

Po pierwsze, podczas kontroli urzędnik może stwierdzić, że pomoc została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem. Bo premia została przeznaczona na wykonanie inwestycji, która miała służyć działalności pozarolniczej. Czyli sprzedaży usług lub produktów. A wykorzystanie pomocy niezgodnie z przeznaczeniem może zakończyć się jej zwrotem.

Po drugie, możesz mieć kłopoty ze strony Urzędu Skarbowego i ZUS. Jesteś przedsiębiorcą wtedy gdy zgodnie z definicją wykonujesz działalność w sposób zorganizowany i ciągły. Brak ciągłości, może kwestionować Cię jako przedsiębiorcę.

Co więc robić, aby nie zwracać pomocy z programu Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej ?

Przypilnuj rzeczy podstawowych. Czyli zobowiązań programu zagrożonych sankcjami (znajdziesz je w tabeli). Po drugie, rzetelnie i systematycznie wykonuj swoją działalność gospodarczą – nie przejmuj się przy tym osiąganymi wynikami.

Jeżeli potrzebujesz więcej informacji dołącz do grupy dyskusyjnej prowadzonej na facebooku – do grupy możesz dołączyć klikając tutaj..

A jeżeli chcesz sprawdzić, czy możesz skorzystać z programu w 2020 roku, pobierz bezpłatną listę sprawdzającą – możesz ją pobrać klikając tutaj..